Uitwisseling Chileense en Nederlandse kaderleden supermarktsector een succes
Begin november organiseerde TIE-Nederland in samenwerking met FNV Bondgenoten een bezoek van jonge Chileense vakbondsleden aan Nederland. Ze waren in Nederland om te vertellen over het vakbondswerk in de supermarktsector en om hun ervaringen te delen met de kaderleden van de LIDL kadergroep van FNV Bondgenoten. De uitwisseling bleek een groot succes. Kaderlid Onno merkt op: ”Zeer interessante ervaring! En verrassend om te horen dat ze in Chili soms nog beter georganiseerd zijn dan hier. Hier zijn mensen toch wat lui geworden en we moeten veel werk verzetten om mensen bij de vakbond te betrekken. We zullen in de toekomst kijken in hoeverre de methoden die de Chilenen ons hebben aangereikt ons daarbij kunnen helpen.”
Sandra Neida en Gonzalo Cornejo zijn in Chili actief als kaderleden in een supermarkt en distributie centrum (DC) die sinds 2009 zijn overgenomen door de beruchte multinational Wal-Mart uit de V.S. Ivan Saldias, coördinator van TIE-Chili, die hen in hun vakbondsactivisme ondersteund, was met hen mee gereisd. De drie waren in Nederland om te vertellen over het vakbondswerk in hun vestigingen en om deze ervaringen te delen met de kaderleden van de LIDL kadergroep van FNV Bondgenoten.
Op maandag stond uitwisseling met de kaderleden van LIDL centraal. Beide groepen presenteerden hierbij de vakbonden, hun dagelijkse praktijk als kaderleden en de wetgeving in beide landen m.b.t. tot arbeidsrecht en vakbondsorganisatie. Wat bij de Nederlandse kaderleden veel indruk maakte was de precaire wettelijke situatie van het vakbondsactivisme in Chili. Zo bestaat er wet 161, waarbij de werkgever het recht heeft werknemers te ontslaan als ze kunnen aangeven dat dit ‘in het voordeel van de onderneming is’. Op basis van deze wet worden er veel vakbondsleden ontslagen en is er veel angst van werknemers om zich te organiseren. Ook de wet waarbij er maar 1 vakbond is toegestaan per onderneming vormt een probleem binnen het vakbondsactivisme in Chili. De Wal-Mart in Chili alleen al bestaat uit 212 filialen en 3 distributie centra die allemaal aparte ondernemingen vormen. Om binnen Wal-Mart Chili te organiseren moeten er dus 215 verschillende vakbonden worden opgericht die allemaal afzonderlijk CAO onderhandelingen voeren in de verschillende filialen.
Echter ondanks deze precaire wettelijke context was het indrukwekkend om te horen hoe de Chilenen toch in staat zijn geweest om zich succesvol te organiseren. Vooral door het organiseren van informele bijeenkomsten zoals voetbaltoernooien, feesten, en dergelijke kregen ze een groepje werknemers zijn elkaar die geïnteresseerd waren om zich te organiseren. Door vervolgens veel met collega’s te praten, trokken ze gaandeweg meer mensen over de streep om zich ook aan te sluiten. Zodoende hebben in het distributiecentrum van Gonzalo bijvoorbeeld inmiddels 1150 van de 1500 medewerkers zich aangesloten bij de vakbond en hebben ze betere werkomstandigheden kunnen afdwingen (zoals bijvoorbeeld een stijging van het loon van zo’n 100%).
Een belangrijke les hierbij was dat de kracht van de vakbond er vooral in gelegen is mensen op het niveau van de werkvloer te organiseren. Zo bleek het vooral belangrijk dat de kaderleden op het niveau van de werkvloer samen met hun collega’s conflicten met de werkgever oplossen. Gonzalo vertelt: “Het is belangrijk dat er op het niveau van de werkvloer georganiseerd wordt en voor rechten gevochten wordt. Pas als je collega’s zien dat je je als kaderlid voor hen inzet, zal men de waarde van de vakbond inzien, zal de vakbond groeien en sterker staan in conflicten met de werkgever”.
De Chileense vakbondsleden waren op hun beurt weer onder de indruk van de positieve wetgeving die er in Nederland bestaat voor vakbonden, maar ook van de angst die er toch onder Nederlandse werknemers bestaat om zich te organiseren. Veel van de methoden die werkgevers gebruiken om vakbondsactivisme te ontmoedigen, zoals bijvoorbeeld de intimidatie door mensen meer de controleren op de werkvloer, waren ook bekend bij de Chilenen. De presentatie van de nieuwe kaderfolder van LIDL oogstte veel opzien als een methode die ook toe te passen is in Chili.
Op dinsdag brachten de Chilenen, samen met 2 kaderleden van LIDL, een bezoek aan een LIDL supermarkt in Zwolle en in Nunspeet. Echter de eerste stop was Heerenveen waar we met een kaderlid van het LIDL distributiecentrum spraken. De Chilenen waren onder de indruk van het aantal dozen die er per dag per werknemer klaar gezet moet worden voor het transport naar de supermarkten. Via de ‘productiemapping’ methodologie zijn de kaderleden in Chili in staat geweest deze streefnorm in de distributiecentra van de Wal-Mart aanzienlijk te verlagen. Als gevolg zijn bijvoorbeeld de rugklachten van de medewerkers ook afgenomen. Kaderlid Henk stelde dan ook: “Het is duidelijk dat dit een mooie methode is om onze productie in kaart te brengen en deze aan te passen aan wat we daadwerkelijk kunnen doen”. Ook het verbeteren van het contact tussen de werknemers in de distributiecentra en de LIDL supermarkt filialen was een punt wat de Chilenen aanstipten, en waar Fatma, de bestuursters van de LIDL kadergroep, een belangrijke uitdaging voor de toekomst in zag.
Tijdens het bezoek aan de supermarkt filialen waren de Chilenen vooral bezorgd om het aantal zware groente en fruit dozen die de vrouwelijke werkneemsters in de supermarkten per dag moeten verplaatsen. Het aanwezige LIDL kaderlid gaf aan dat ze door de zware werkdruk al twee keer aan haar polsen was geopereerd en meerdere collega’s last hadden van verkalking in de pezen en structurele rugklachten. Sandra stelt: “In Chili weigeren wij vrouwen om dit werk te doen. Het is veel te zwaar. We hebben afgedwongen dat alleen mannen dit werk doen, en dan zit er ook nog een limiet aan het aantal kilo’s wat die per dag mogen dragen. Dat vrouwen hier dit zware werk moeten, terwijl mannen vooral in de administratie werken, is duidelijk discriminatie en bovendien erg schadelijk voor de gezondheid van de vrouwen.”
Al met al was het een nuttige en informatieve uitwisseling voor beide partijen. Bestuurster Fatma stelde dan ook: “Het is een mooie uitwisseling geweest. Indrukwekkend om te horen hoe de Chilenen, ondanks de moeilijke context, toch in staat zijn geweest om zichzelf goed te organiseren en betere arbeidsomstandigheden af te dwingen. Meestal denken we hier toch dat we het beter hebben geregeld, maar nu blijkt dat we zeker veel van hen kunnen leren op verschillende punten”. Kaderlid Onno merkt op: ”Zeer interessante ervaring! En verrassend om te horen dat ze in Chili soms nog beter georganiseerd zijn dan hier. Hier zijn mensen toch wat lui geworden en we moeten veel werk verzetten om mensen bij de vakbond te betrekken. We zullen in de toekomst kijken in hoeverre de methoden die de Chilenen ons hebben aangereikt ons daarbij kunnen helpen.” In april volgend jaar staat een bezoek van de Nederlandse kaderleden aan Chili op het programma. Onno: “Ik ben benieuwd. Als ik mee mag lijkt het me interessant om te zien hoe het vakbondswerk in de dagelijkse praktijk er aan toe gaat. Ik ben vooral geïnteresseerd in hun werk in het organiseren van jongeren, want daar ligt ook bij ons nog een belangrijk uitdaging.”
